W Polskim prawie, a konkretnie w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych oraz Ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, różni się sposób naliczania składek ZUS i ubezpieczenia zdrowotnego dla wspólników spółki z o.o. w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.
To oznacza, że obowiązki ZUS i zdrowotne dla wspólników nie są takie same w przypadku spółki z jednym wspólnikiem i spółki z wieloma wspólnikami.
Jak wygląda ubezpieczenie społeczne w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zazwyczaj ma kilka tych samych kroków początkowych:
- Powstaje umowa zawarcia spółki,
- Wpłaca się sumę do pokrycia kapitału początkowego,
- Powołuje się organy
- Rejestruje się spółkę do Krajowego Rejestru Sądowego
Te cztery kroki są niezbędne do stworzenia i funkcjonowania spółki z o.o.o .
Po zarejestrowaniu spółki z o.o. w KRS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) automatycznie otrzymuje informację o jej istnieniu i staje się płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne. Nie trzeba wysyłać żadnych dodatkowych dokumentów do ZUS w tej sprawie.
Warto pamiętać, że pracownicy spółki z o.o. i ich rodziny muszą zostać zgłoszeni do ZUS na odpowiednich formularzach: ZUS ZUA, ZUS ZZA i ZUS ZCNA.
Jak wyglądają składki ZUS w jednoosobowej spółce?
Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to jedyna osoba będąca właścicielem i zarządzającą tą spółką. Wspólnik ten ma pełną kontrolę nad działalnością spółki i ponosi odpowiedzialność za jej zobowiązania jedynie do wysokości wniesionego kapitału.
Podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz zdrowotnemu w okresie: Od dnia wpisania spółki do KRS lub nabycia udziałów w spółce / do dnia wykreślenia spółki z KRS lub zbycia wszystkich udziałów w spółce
Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. musi zgłosić się do ZUS w ciągu 7 dni od momentu rozpoczęcia działalności. W tym celu musi wypełnić dwa formularze:
- ZUS ZFA: zgłasza w nim siebie jako płatnika składek.
- ZUS ZUA lub ZUS ZZA: zgłasza w nim swoją osobę do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego (lub jedno z dwóch)
Ile wyniesie składka zdrowotna?
Składka zdrowotna wyliczana jest na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał poprzedniego roku. W 2024 liczymy ryczałt 9% od kwoty 7767,85 zł, czyli 699,11 zł. Dzięki tej stałej składce, wspólnik nie musi się martwić o roczne rozliczanie składki zdrowotnej wraz z deklaracją podatkową.
Warto pamiętać, że składkę zdrowotną trzeba opłacać oddzielnie za każdą jednoosobową spółkę z o.o., w której jest się wspólnikiem. Nie ma możliwości łączenia ubezpieczenia zdrowotnego, jak to ma miejsce w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne.
Nietypowe odstępstwo:
Jedną składkę zdrowotną od wszystkich jednoosobowych spółek z o.o. płacić można pod warunkiem jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczej w formie jednoosobowej (JDG) albo w ramach spółki cywilnej, jawnej bądź partnerskiej. Wówczas jedną składkę na ubezpieczenie zdrowotne oblicza się od sumy dochodów z działalności indywidualnej i/lub ze spółki cywilnej/jawnej/partnerskiej oraz dodatkowo oblicza się odrębną, ale tylko jedną składkę na ubezpieczenie zdrowotne jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o.
Przykładowa sytuacja:
Jeśli przedsiębiorca ma trzy jednoosobowe spółki z o.o., musi zazwyczaj zapłacić trzy składki zdrowotne, co w 2024 roku wyniosłoby 2097,33 zł. Jednak, jeśli ten sam przedsiębiorca prowadzi również jednoosobową działalność gospodarczą (np. przynoszącą stratę), może skorzystać z niższej składki zdrowotnej. W takim przypadku płaci minimalną składkę zdrowotną za działalność gospodarczą (381,78 zł w 2024 roku) i jedną składkę zdrowotną za trzy spółki z o.o. (699,11 zł). Razem daje to 1080,89 zł, co jest mniejsze i korzystniejsze niż płacenie dwóch osobnych składek.
Co ze składkami ZUS w wieloosobowej spółce?
Wspólnicy klasycznej spółki z o.o., w odróżnieniu od jednego wspólnika w jednoosobowej spółce z o.o., nie muszą zgłaszać się do ZUS z powodu wpisania spółki do KRS lub nabycia udziałów. Jednakże, jeśli wspólnik podejmuje pracę dla spółki na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, która podlega ubezpieczeniom społecznym, to wówczas zgłoszenie do ZUS staje się obowiązkowe.
Kiedy może pojawić się problem?
W praktyce stosowania ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych może pojawić się problem związany ze spółkami z o.o., w których jeden wspólnik posiada znaczące udziały (np. 93%), a drugi jedynie symboliczne (np. 7%).
Według teorii obydwu wspólników nie musi być zgłaszanych do ZUS, ponieważ udział mniejszościowy wydaje się zbyt mały.
Z drugiej strony jednak opinia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może być odmienna i obciążyć wspólnika z większym udziałem w spółce obowiązkami właściwymi dla wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. W praktyce oznacza to, że wspólnik dominujący musi zgłosić się do ZUS jako płatnik i osoba ubezpieczona, a także opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Po wielu interpretacjach i sprawach sądowych, Sąd Najwyższy w uchwale z 21 lutego 2024 r. rozstrzygnął, że wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. nie podlega ubezpieczeniom społecznym, nawet jeśli posiada 99% udziałów.
Wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. może podlegać ubezpieczeniom społecznym na podstawie innych tytułów, np. umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia, lub może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.